Kjarasamnngar, skattar og velferð
Það er ekki nýtt að breytingar á sköttum séu gerðar að umræðuefni og eftir atvikum hluti af kjarasamningum með svokölluðu þríhliða samkomulagi ríkisvaldsins, stéttarfélaga og vinnuveitenda. Yfirleitt eru þessir samningar gerðir undir því yfirskyni að þeir eigi að jafna kjörin, færa hinum verst settu mestar bætur og treysta stöðu þeirra sem standa höllum fæti. Það er hins vegar aldrei spurt að leikslokum og því hverju slíkir samningar hafa skilað einkum þegar litið er til langs tíma. Þróun kjara og skatta síðustu áratugi bendir ekki til þess að þessi vinnubrögð hafi skilað miklum árangri fyrir láglaunafólk þann markhóp sem átti að hagnast mest. Launamunur í samfélaginu hefur vaxið og kjaraleg staða láglaunafólks hefur síst farið batnandi. Skattbyrði láglaunafólks hefur vaxið meira en hjá öðrum á sama tíma og hún hefur verið lækkuð hjá hinum best settu bæði með beinum aðgerðum og auknum möguleikum til skattahliðrunar. …
….
Viðræður fulltrúa launþegahreyfingarinnar við stjórnvöld um þessi atriði og önnur hagsmunamál eins og húsnæðismál eru af hinu góða og eru tækifæri til að koma sjónarmiðum og kröfum hennar á framfæri. Þær eiga hins vegar ekki að hafa að markmiði að gera samkomulag um tilteknar breytingar eða aðgerðir. Slíkt er hvorki í samræmi við lýðræðislega stöðu samtakanna né hagsmuni félagsmanna. Þau eiga hins vegar að krefjast þess að afstaða stjórnvalda í þessum málum liggi skýrt fyrir áður en gengið er til samninga við vinnuveitendur um meginefni kjarasamninga þannig að þau geti hagað kröfugerð sinni og aðgerðum í samræmi við þekktar og fyrirliggjandi forsendur í þessum málum.
Greinin í heild: Kjarasamningar, skattar og velferð
Leiðsögumaður – Tímabær lögverndun starfsheitis
Sjá pistil hér: Leiðsögumaður
Erfið fæðing
Fyrir þá sem hafa haft nasasjón af átökum um kjaramál er deila ljósmæðra og ríkisins ráðgáta. Sagt er að himinn og haf beri á á milli aðila, kostaboð ganga á milli en að lokum er rauða spjaldið alltaf dregið upp og leikmenn settir á byrjunarreit. Mikið er sagt í húfi. Velferð nýbura og mæðra og sjálfur stöðugleikinn. En sáttasemjari er sáttur við sig og boðar til funda á lögboðnum hámarksfresti. Öðru vísi mér áður brá þegar samningamenn voru skikkaðir og jafnvel sóttir óviljugir um skipsborð til að sitja sáttafundi.
Ljósmæður í starfi munu vera um 150 – 200 talsins. Það mun vera 3-4% af mannafla við heilbrigðisþjónustu í landinu, um 0,3% af starfsmönnum hins opinbera og um 0,1%, eitt promill, af öllum störfum í landinu. Lítil þúfa getur velt stóru hlassi en til þess þarf klaufalegan akstur.
Ágreiningur af svipuðu tilefni og nú þegar kröfur um menntun eða aðrar forsendur starfa breytaast og raska viðmiðunum innan starfstétta eða milli þeirra er ekki nýmæli. Má nefna þróun í starfs- og menntunarkröfum kennara, leikskólakennara, hjúkrunarfræðinga og fleiri stétta og starfshópa opinberra starfsmanna. Þær breytingar tóku á við gerð kjarasamninga en jafnan tókst að finna lausn og brúa bilið með góðum vilja og vinnu þeirra sem áttu hlut að máli. Lausnin gat verið fólgin í því að sameinast um byrjun á samræmingarferli og fela síðan starfshópi aðila etv með faglegri aðkomu vinnustaðar og/eða stéttabandalaga að vinna sig að raunhæfri lausn til lengri tíma.
Kannske hefur svona nálgun verið reynd. Kannske eru samninganefndirnar ekki jafnforpokaðar og staðnaðar í frösum eins og ætla má af fréttaflutningi. Getur það þá verið ásetningur ljósmæðra að setja allt á hausinn eða eru þær vantrúaðar á þá speki að þeirra sé mátturinn og dýrðin? Getur það verið að samningaanefnd ríkisins og fjármálaráðherra trúi því sem þeir boða eða er þeim bara í mun að hnykla vöðvana og þóknast þeim sem anda ofan í hálsmál þeirra og þykjast jafnan best fallnir til að ráða ferðinni?
Vonandi fæst svar við þessum spurningum á næstunni. Allavega heyrði ég í þessu að sáttasemjari hefði frétt af alvarlegu ástandi í málunum og hefði boðað til sáttafundar. Vonandi átta menn sig á því að lítil þúfa er ekki fjall.
Frumvarp um veiðigjöld, umsögn
Ég sendi atvinnuveganefnd Alþingis umsögn um frumvarp sem hún hefur lagt fram um lækkun veiðigjalda. Umsögnin má sjá hér:
Skattfrelsi ökuþóra
Í umræðu um akstursgreiðslur til þingmanna hefur þeim rökum verið beitt að að ekki sé við neinn að sakast því greiðslur þessar séu í samræmi við reglur. Á það m.a. við um meint skattfrelsi þessara greiðslna því í lögum um um þingfararkaup alþingismanna og þingfararkostnað segir: Greiðsla þingfararkostnaðar skv. 6. og 7. gr. er framtalsskyld, … en ekki skattskyld. Þær lagagreinar sem vísað er til fjalla um þann kostnað sem verið hefur tanna á milli í umræðunni, húsnæðis- og dvalarkostnað og ferðakostnað. Þessi regla er frávik frá skattalögum.
Frá Panama til Paradísar
Á eftir Panama kom Paradís. Enn er dregið fram hvernig fjölþjóðafyrirtæki og einstaklingar, sem til þess hafa efni og geð, láta stjórnast af græðgi. Hlutur Íslands er nú annar en þeir yfirburðir sem sáust í Panamaskjölunum. Því miður er það ekki vottur um bót og betrun en ræðst af því hverjir sáu um myrkraverkin þessu sinni.
Í Panamaskjölunum náðist sá einstæði árangur á alþjóðamælikvarða að þrír ráðherrar og tveir borgarfulltrúar örríkis í norðurhöfum urðu samtímis uppvísir að því að hafa sniðgengið landslög í eiginhagsmunaskyni. Enginn gekkst þó við því að hafa gert eitthvað rangt hvað þá að beðist væri afsökunar. Að einum frátöldum hefur enginn þeirra lýst því yfir að hann hafi, áður en upp komst, staðið skattyfirvöldum skil á lögbundnum upplýsingum. Sá kokhrausti varð uppvís að því að fara með rangt mál.
Bylgja andúðar á þessu framferði reis hátt og stjórnmálamenn víða um heim hétu því að beita sér af alefli gegn hvers kyns skattasniðgöngu og fjölþjóðasamtök hvetja til samstarfs um að útrýma aflandssvæðum. Hér á landi var lítið aðhafst annað en að skattyfirvöld unnu úr þeim gögnum sem særð voru úr leynihólfum þeirra sem hulunni hafði verið svipt af. Nokkar tæknilegar breytingar voru gerðar á skattalögum en málið að öðru leyti sett í nefnd án efnda.
Ekkert siðferðilegt uppgjör fór fram. Engin úttekt var gerð eða skýrsla unnin um það hvort stjórnmálamenn hafi sniðgengið reglur og eftir atvikum brotið lög til að komast hjá því að greiða í sameiginlega sjóði þess ríkis, sem hefur þá á launaskrá. Þeir birtast því nú vængjaðir á hvítum hesti og veifa fölsuðum sakavottorðum. Ekkert pólitískt uppgjör fór fram. Eftir fjölmenn mótmæli steig Panamafólkið til hliðar og hafði hægt um sig á meðan algleymið skall á en gerir nú tilkall til fyrri metorða.
Paradísarskjölin afhjúpa fátt nýtt annað en umfangið. Þau sýna hins vegar enn betur en áður að það sem skilur á milli almennings og þeirra sem sagt hafa sig úr lögum við samfélagið og hreiðra um sig skattaskjólum er auður, græðgi og aðstaða. Þeir nærast þó áfram á því samfélagi sem ól þá og er uppspretta auðs þeirra. Það hafa þeir nú yfirgefið nema að nafninu til. Þurfum við virkilega lengur á þeim að halda? Eru þeir að annarra en eigin áliti best allra fallnir til að stýra því samfélagi sem þeir hafa í raun sagt skilið við?
Breytingar á sköttum 2012 til 2016
Myndin sýnir að skattahækkair samtals í hverrri tekjutíund upp að þeirri sjöundu er á milli 1 og 2 milljarðar króna. Níunda og neðri helft hinnar tíundu fengu lækkun um ca. einn milljarð hvor í sinn hlut en efst 5 % kasseruðu 9,5 milljörðunum á breytingunum. Heildargróði og tap er svo að sjá í eftirfarandi mynd sem sýnir að hátt í 12 milljarðar hafa með skattabreytingum verið færðir frá hinum tekjulægri hópum til hinna tekjuhærri.
