Niðurgreiddur sjávarútvegur
Í tilefni af kröfum framkvæmdastjóra SFS um að ríkið leysi sjómannaverkfallið með því að taka á almenning hluta af kostnaði við útgerð setti ég á blað nokkur orð til að leiðrétta fimbulfamb hans um skattlagningu fæðipeninga og dagpeninga. Grein þessi birtist í Kjarnanum í dag en má einnig sjá hér:
https://indridih.com/audlindir-fiskveidar-2/nidurgreiddur-sjavarutvegur/
Sjómannaafsláttur og dagpeningar
Á spjallþræði fésbókar var ég spurður um sjómannaafslátt og dagpeninga og svaraði því nokkrum orðum. Umræða um það mál í tengslum við kjaradeilu sjómanna og útgerðar hefur verið á miklum villigötum og sjáanlegt að ýmsir þ.á.m. talsmenn útgerðar og þingmenn hennar kunna takmörkuð skil á því sem þeir halda fram í þessum efnum. Í þeirri von að það geti verið einhverjum til skilningsauka birti ég hér svör mín við þeim spurningum sem að mér var beint þ.e. í fyrsta lagi um meint skattfrelsi dagpeninga og í öðru lagi um viðhorf til endurupptöku sjámannaafsláttar. Fylgja þau hér á eftir með eilítið breyttu orðalagi:
- Skattfrelsi dagpeninga
Sjómenn eru eins settir og aðrir launþegar m.t.t. dagpeninga. Engar sérreglur gilda um dagpeninga opinberra starfsmanna eða annarra launþega. Dagpeningar eins og aðrar greiðslur vinnuveitanda til launamanns eru skattskyldar tekjur. Ef launamaðurinn, sem á t.d. skv. kjarasamningum rétt á ókeypis gistingu og fæði, greiðir þann kostnað sjálfur en fær í staðinn frá launagreiðandanum (skattskylda) dagpeninga getur hann dregið kostnaðinn frá skattskyldum tekjum sínum, allt að fjárhæð dagpeninganna.
Til að einfalda framkvæmdina hafa skattyfirvöld sett reglur sem heimila þennan frádrátt að ákveðnu hámarki án þess að kostnaðarreikningar séu lagðir fram. Þær breyta þó ekki því grundvallaratriði að frádrátturinn er ekki heimill nema að launþeginn greiði sjálfur þann kostnað sem dagpeningarnir eiga að dekka, þ.e. gistingu og fæði.
2. Endurupptaka sjómannaafsláttar
Sjómannaafslátturinn var – á hvaða forsendum sem hann kann að hafa verið ákveðinn – ekkert annað en rekstrarstyrkur til útgerðar. Almennt gildir að atvinnurekendur greiða þann kostnað sem fellur til og er nauðsynlegur vegna rekstursins. Þar á meðal er allur launakostnaður, sem er mismikill eftir atvinnugreinum og starfsstéttum m.a. vegna ytri aðstæðna. Erfiði vinnunnar, mat á henni, aðstæður á vinnustað, fjarlægð frá heimili og margt fleira hefur áhrif og er til staðar í mismiklum mæli við flest störf, sjómennsku, vegagerð, langferðaakstur og fleira. Eru þessi atriði meðal þess sem tekist er á um í kjarasamningum. Engin hagfræðileg rök nema síður sé standa til þess að flytja hluta af þessum kostnaði af viðkomandi atvinnustarfsemi yfir á almenning í gegnum skattkerfið.
Svarið við beinni og óbeinni kröfu útgerðarinnar og þingmanna hennar um að taka upp styrki til hennar í einhverju formi (skattaafsláttur, óskattskyldir dagpeningar eða annað) þarf því að meta m.t.t. þess hvort rekstrarleg staða hennar sé slík að styrkur af almannafé sé nauðsynlegur og þá hvers vegna. Útgerðin nýtur nú þegar tuga milljarða styrks þjóðarinnar með gjaldlitlum aðgangi að náttúruauðlind þjóðarinnar og skilar honum sem umframhagnaði í vasa útgerðareigenda. Er þörf á að auka hann.
Á sama hátt má spyrja hvort kjör sjómann, sem notið hafa og eru vel komnir að auknum tekjum sem sala fiskafurða hefur skapað með gengisbreytingum frá hruni og verðþróun á markað, séu með þeim hætti að réttlætanlegt sé að ríkið grípi inn í og láti aðrir launþega greiða laun sjómanna umfram það sem útgerðin er tilbúin að borga.
Þangað til mat á þessu liggur fyrir verða sjómenn og útgerð að takast á um hvernig þeir skipta kökunni.
Velferð og ríkisfjármál
Birti í Kjarnanum í dagh smágrein í tilefni af stjórnarmyndun:
https://indridith.wordpress.com/wp-admin/post.php?post=899&action=edit
Ríkisstjórnin og Panamaskjölin
Meginástæða til kosninga og myndunar nýrrar stjórnar nú var afhjúpun Panamaskjalanna sem sýndi að hundruð Íslandinga nýttu skattaskjól til að fela starfsemi sína, tekjur og eignir. Þar á meðal eru stjórnmálamenn, ráðherrar og borgarfulltrúar. Nýlegar fréttir frá skattyfirvöldum sýna að stór hluti þessara aðila nýtti sér skattaskjólin til að komast hjá því að greiða skatta til samfélagsins. Þeir gerðust brotlegir gagnvart skattalögum og fjöldi þeirra er grunaður um refsiverðar athafnir sem eru til skoðunar hjá saksóknara. Skattalagabrotin munu ekki verða opinber nema í þeim tilvikum að þau sæti refsimeðferð hjá dómstólum. Aðilar að öðrum skattundanskotsmálum eru verndaðir af trúnaðarskyldu skattyfirvalda.
Þeir sem nú sæta rannsókn skattyfirvalda hafa vafalítið haldið fram sakleysi sínu á einhverju stigi málsins og fullyrt að þeir hafi gert skattyfirvöldum grein fyrir öllu sem skiptir máli. Það er samt ekki þeirra heldur skattyfirvalda að leggja mat á hvort svo sé. Það á líka við um þá opinberu persónur sem uppvísar hafa orðið að skattaskjólsstarfsemi. Engin þeirra hefur sagt eða getað sýnt fram á að skattyfirvöldum hafi í reynd verið staðin skil á lögskyldum upplýsingum svo sem ársreikningum félaga sinna fyrir árin eftir 2010. Löggjafarvaldið og framkvæmdavaldið hafa sýnt einkennilega linkind í þessum málum. Fyrir utan ábendingar og spurningar einstakra þingmanna hefur lítið gerst, enginni rannsókn á vegum þessara aðila hefur verið komið á og þær lagabætur sem gripið var til eru máttlitlar, bæta núverandi framkvæmd en nýtast á engan hátt til að stemma stigu við þessari starfsemi eða upplýsa um hana eins og hún er nú.
Það væru einkennileg skilaboð til kjósenda, m.a. þeirra þúsunda sem risu upp og mótmæltu veru Tortólaliðs í ríkisstjórn landsins, að sjá það leitt á ný til hásætis fyrir tilstilli þeirra sem kynna sig sem fulltrúa nýrra stjórnmála.
Óharmonísk kjaradeila
Félag stjórnenda og kennara í tónlistarskólum á í deilu við sveitarfélögin vegna kröfu félagsins um njóta sömu kjara og kennarar með samnbærilega menntun við grunnskóla eins og þeir höfðu þar til hrunið raskaði því samræmi. Verði SALEK samkomulagið að veruleika verða tónlistarskólakennarar að búa við þetta misræmi á gildistíma þess. Í Kjarnanum og á heimasíðu minni er grein um málið.
Úr álfheimum
Magnús Júlíusson, kynntur sem verkfræðingur og fyrrverandi formaður SUS, sendir mér kveðju góða í vefritinu Stundin fyrr í dag. Ég verð að ætla að hann hafi skrifað þetta af bestu samviskusemi en honum hefur samt tekist að fara með rangt mál í nokkum atriðum og sýnt takmarkaðan skilningi eða þekkingu í öðrum. Leyfi ég mér því að koma á framfæri nokkrum ábendingum til hans með grein að nafni Af jarðálfum og öðrum álfum. Ég vona að ég hafi ekki með þessum sakleysislegu ábendingum raskað ró Magnúsar eða trufli hann frá ástundun bókmennta. Ég hef tekið eftir því af umgengni minni við 3ja ára dótturson minn að undanförnu að lestur bóka sem hæfir þroska hans er mikilvægur aflgjafi framfara í hugsunar og rökvísi.
Skattapólitík Framsóknar
Í stuttri grein á heimasíðu minni fjalla ég um útspil Framsóknar í skattamálum. Tillögur flokksins, sem byggja á vanhugsuðum hugmyndum einhverrar“Sjálfstæðrar verkefnastjórnar“ hafa einnig verið teknar upp af Viðreisn sem með því býðst líklega til að verma ból maddömu eftir kosningar.
